بیماری عروق کرونر قلبی چیست و چگونه درمان می شود؟

قلب وظیفه پمپاژ خون حیاتی را از طریق شبکه عروقی به طول ۹۷۰۰۰ کیلومتر بر عهده دارد. این اندام بی‌وقفه کار می‌کند؛ ۱۰۰۰۰۰ بار در روز و ۴۰ میلیون بار در سال می‌تپد که در مجموع ضربان قلب در طول عمر متوسط انسان به سه میلیارد می‌رسد. این اعداد واقعا شگفت‌انگیز است. قلب بدن را با اکسیژن تازه و مواد مغذی تامین می‌کند، در حالی که مواد زائد و مضر را از بین می‌برد، به همین دلایل است که قلب را موتورخانه بدن می‌نامند. با توجه به کارایی و عملکرد بالای قلب این عضو در معرض خطرات و بیماری‌های گوناگونی قرار دارد و باید از آن در برابر عوامل خطرزا محافظت کرد. یکی از این خطرات، بیماری عروق کرونر یا CAD است.

بیماری عروق کرونر شایع‌ترین نوع بیماری قلبی است و یکی از عوامل اصلی مرگ ومیر در کشورهای مختلف جهان محسوب می‌شود. متاسفانه گاهی اوقات CAD می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. نکته مهم و امیدبخش در مورد این بیماری آن است که CAD و عوامل خطر آن را می‌توان به موقع غربالگری، شناسایی و درمان کرد و این بیماری قابل پیش‌گیری است.

به طور قطع مقالات تخصصی زیادی درباره این بیماری نوشته شده است اما هدف ما از نوشتن این مقاله، شرح این بیماری به زبان ساده و روان است تا شما خوانندگان محترم بتوانید به آسانی درک درستی از این بیماری را داشته باشید و از خواندن این مقاله هر چه بیشتر لذت ببرید. در این مقاله شما با مطالب زیر آشنا خواهید شد:

1. وظیفه و کارایی عروق کرونر در بدن چیست؟
2. بیماری عروق کرونر چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
3. آشنایی با نشانه‌ها و علائم بیماری عروق کرونر
4. مروری بر عوامل خطر بیماری عروق کرونر
5. آیا می‌توان از بیماری عروق کرونر پیشگیری کرد و چگونه می‌توان از وقوع این بیماری جلوگیری کرد؟

وظیفه و کارایی عروق کرونر در بدن چیست؟

بهتر است قبل از هر بحثی در ابتدا با عروق کرونر و وظیفه‌ی آن در بدن آشنا شوید. مانند سایر بافت‌های بدن، عضله قلب برای عملکرد به خون سرشار از اکسیژن نیاز دارد که این وظیفه را عروق کرونر بر عهده دارند. عروق کرونر خون را به عضله قلب می‌رسانند و اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای سالم ماندن و عملکرد طبیعی آن را فراهم می‌کنند.

به زبان تخصصی قلب عضوی عضلانی و چهار حفره‌ای است که وظیفه توزیع خون در سراسر بدن را بر عهده دارد. فعالیت مداوم قلب نیاز زیادی به مواد مغذی برای تحویل به بافت قلب و دفع مواد زائد ایجاد می‌کند. به منظور حفظ عملکرد بهینه قلب و هموستاز، قلب شبکه‌ای از رگ‌های خونی به نام عروق کرونر دارد که خون غنی از مواد مغذی را به بافت قلب می‌رسانند و همچنین عروق کرونر که مواد زائد را از میوسیت‌های قلبی خارج می‌کند.

به زبان بسیار ساده و قابل درک، عروق کرونری خون تازه و سالم را به قبل می‌رسانند و خون‌های کثیف و مواد زائد را از قبل دور می‌کند.

بیشتر بخوانید: فشار خون ریوی و هر آنچه باید در مورد آن بدانید

بیماری عروق کرونر چه زمانی اتفاق می افتد؟

حال که با عروق کرونر آشنا شدید، می‌توانید درک بهتری از بیماری عروق کرونر و دلایل بروز آن داشته باشید.

بیایید کمی علمی و تخصصی به این بیماری بپردازیم. بیماری عروق کرونری ناشی از تصلب شرایین یا سخت شدن عروق خونی است. تصلب شرایین از التهاب‌های جزئی در دیواره رگ‌های خونی ایجاد می‌شود و سلول‌ها، چربی‌ها و سایر مواد به دیواره‌های خونی می‌چسبند و رسوبات تشکیل می‌دهند که به آن‌ها پلاک می‌گویند.

این رسوبات در عروق کرونر در ابتدا قابل توجه و مهم نیستند. اما به مرور زمان، ممکن است جریان خون عبوری از عروق را تحت تاثیر قرار دهند. گاهی پلاک‌ها به صورت ناگهانی می‌شکنند و ممکن است سبب ایجاد یک لخته خون در عروق شوند که تقریبا به طور کامل عروق را مسدود کند؛ این اتفاق می‌تواند منجر به حمله قلبی شود.

همچنین، با گذشت زمان CAD می‌تواند عضله قلب را ضعیف کند و به نارسایی قلبی و آریتمی کمک کند. نارسایی قلبی به این معنی است که قلب نمی‌تواند خون را به خوبی به بقیه بدن پمپ کند.

آشنایی با نشانه‌ ها و علائم بیماری عروق کرونر

علائم CAD می‌تواند متغیر و مختلف باشد. برخی از افراد دارای علائم شدید بیماری عروق کرونر قلب هستند و برخی دیگر اصلا علائمی ندارند. اگر فردی به بیماری عروق کرونر دچار شود، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد تا زمانی که حمله قلبی یا عارضه دیگری به وجود آید. گاهی اوقات بیمار به فکر اجاره دستگاه نوار قلب می افتد. به طور کلی علائم و نشانه‌های بیماری عروق کرونر به شرح زیر است:

• درد قفسه سینه (آنژین): ممکن است فشار یا سفتی در قفسه سینه خود احساس کنید، گویی کسی روی سینه شما ایستاده است و به آن فشار وارد می‌کند. به این درد آنژین گفته می‌شود و معمولا در سمت چپ یا میانی قفسه سینه ایجاد می‌شود و  معمولا به دلیل استرس فیزیکی یا عاطفی به وجود می‌آید. این درد پس از توقف فعالیت استرس‌زا، در عرض چند دقیقه از بین می‌رود.
• تنگی نفس: اگر هنگام فعالیت، به تنگی نفس یا خستگی شدید دچار می‌شوید، باید بدانید که قلب شما به نمی‌تواند به خوبی خون مورد نیاز بدن را پمپاژ کند.
• حمله قلبی: زمانی‌که شریان کرونر مسدود شود، خطر احتمال به حمله قلبی به صورت قابل توجهی افزایش پیدا می‌کنید. فشار شدید در قفسه سینه و درد وحشتناک در شانه یا بازو، گاهی همراه با تنگی نفس و تعریق از  علائم و نشانه‌های حمله قلبی هستند.

مروری بر عوامل خطر بیماری عروق کرونر

تا اینجا شما با نحوه‌ی عملکرد عروق کرونر و بیماری عروق کرونر آشنا شدید و علائم آن را شناختید. اما عواملی وحود دارند که بر ابتلای فرد به بیماری عروق کرونر تأثیر می‌گذارند. در ادامه این عوامل به صورت مختصر شرح داده شده است:

• سن: افزایش سن خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• سابقه خانوادگی: اگر کسی از نزدیکان شما دچار عارضه قلبی شده باشد، شما هم از ابتلا به این بیماری در امان نخواهید بود.
• سیگار کشیدن: افرادی که سیگار می‌کشند، به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری قلبی را در خود افزایش می‌دهند.
• فشار خون بالا: فشار خون بالای کنترل نشده، می‌تواند منجر به سفت شدن و ضخیم شدن شریان‌های شما شود و مجرای جریان خون را باریک کند.
• سطح کلسترول خون بالا: سطوح بالای کلسترول در خون شما می‌تواند خطر تشکیل پلاک و تصلب شرایین را افزایش دهد.
• دیابت: دیابت با افزایش خطر بیماری عروق کرونر ارتباط مستقیمی دارد.
• اضافه وزن یا چاقی: وزن اضافی سایر عوامل خطرزا را در بیماری عروق کرونر تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• عدم تحرک بدنی: ورزش نکردن یکی دیگر از عوامل خطرزا و مشکل آفرین در بروز بیماری عروق کرونر است.
• استرس بالا: استرس بالا در زندگی شما ممکن است، به عروق شما آسیب برساند و همچنین سایر عوامل خطر بیماری عروق کرونر را بدتر کند.
• رژیم غذایی ناسالم: خوردن بیش از حد غذاهای حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع شده، چربی ترانس، نمک و قند می‌تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: نوار قلب مشکل دار و غیرطبیعی چه معنایی دارد؟

آیا می‌ توان از بیماری عروق کرونر پیشگیری کرد و چگونه می‌ توان از وقوع این بیماری جلوگیری کرد؟

خوشبختانه می‌توان از این بیماری پیشگیری کرد و راه‌های پیشگیری از آن بسیار آسان و ساده است. می‌توان با انجام دادن کارهای کوچک و تغییر در سبک زندگی از بروز این بیماری جلوگیری کرد. داشتن یک سبک زندگی سالم و مفید می‌تواند به قوی نگه داشتن شریان‌ها و پاک‌سازی پلاک‌ها کمک کند. برای بهبود سلامت قلب خود، این نکات را دنبال کنید:

• تغییر در رژیم غذایی یکی از مهم‌ترین راه‌ها در جلوگیری از بروز این بیماری محسوب می‌شود. در رژیم غذایی غذایی روزانه خود به این نکات توجه کنید. یک رژیم غذایی کم چرب به کاهش سطح کلسترول و LDL (کلسترول مضر) که یکی دیگر از عوامل خطرزا در بیماری عروق کرونر است، کمک می‌کند. نوع چربی مصرفی به اندازه مقدار چربی مهم است، بنابراین خوردن ماهی‌های روغنی توصیه می‌شود که سرشار از چربی‌های امگا ۳ (چربی‌های خوب و مفید) هستند.
  بهتر است، چربی‌های ترانس بالا از رژیم خود حذف کنید که در بسیاری از محصولات غذایی بسته‌بندی شده و غذاهای فست فودی هستند. خوردن حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات در روز می‌تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را کاهش دهد. در رژیم غذایی خود فیبر بالا قرار دهید.
  فیبرها در سبوس جو دوسر، بلغور جو دوسر، لوبیا، نخود، سبوس برنج، جو، مرکبات، توت فرنگی، غلات، میوه‌ها و سبزیجات مانند کلم، چغندر و هویج یافت می‌شود که به کاهش سطح کلسترول بالا کمک می‌کند. سعی کنید از غذاهای فرآوری شده، آرد سفید، قندها و محصولاتی با فروکتوز بالا خودداری کنید.  یک رژیم غذایی سالم تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. به عنوان مثال، غذاهایی که سرشار از ویتامین E و بتاکاروتن هستند، سالم هستند و به کاهش خطرات قلبی عروقی کمک می‌کنند.

به این نکته مهم توجه کنید؛ داشتن رژیم غذایی مناسب بسیاری از عوامل خطرزا در بیماری عروق کرونر مانند فشارخون، دیابت، کلسترول بالا و اضافه وزن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

• ورزش منظم می‌تواند قلب شما را قوی‌تر کند و خطر بیماری قلبی را کاهش دهد. سعی کنید به صورت منظم ورزش کنید زیرا ورزش فواید زیادی از جمله تقویت قلب و بهبود گردش خون دارد. همچنین می‌تواند به شما در حفظ وزن سالم و کاهش کلسترول و فشار خون کمک کند. همه این موارد می‌تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را کاهش دهد.
• استرس از طرق مختلف با بیماری قلبی مرتبط است. سعی کنید استرس خود را کاهش دهید؛ برای این کار می‌توانید از انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، گوش دادن به موسیقی، تمرکز بر موضوعی آرامش‌بخش و مدیتیشن استفاده کنید.
• ماندن بر وزن سالم و استاندارد، سیگار نکشیدن و عدم استفاده از مشروبات الکلی از دیگر عواملی هستند، که می‌توانند از بروز این بیماری جلوگیری کنند.

بیماری عروق کرونر به طور کامل قابل پیشگیری یا اجتناب نیست اما با رعایت این نکات می‌توان از بروز زودهنگام این بیماری جلوگیری کرد. 

همانطور که در مقدمه عنوان شد، هدف این مقاله آشنایی شما خواننده محترم با بیماری عروق کرونر است. در صورت مفید بودن این مقاله و لذت بردن از مطالعه‌ی آن، این مطلب را با سایر دوستان خود به اشتراک بگذارید.