بدن انسان به عنوان پاسخ به قرار گرفتن در معرض آفتاب، ویتامین D تولید میکند. همچنین فرد میتواند ویتامین D خود را از طریق برخی غذاها یا مکملها افزایش دهد. ویتامین D به چندین دلیل از جمله حفظ سلامت استخوانها و دندانها اهمیت دارد. همچنین ممکن است ما را از انواع بیماریها مانند دیابت نوع ۱ محافظت کند. علی رغم نام آن، ویتامین D یک ویتامین نیست بلکه یک پیش هورمون یا پیش ساز یک هورمون است. ویتامینها مواد مغذی هستند که بدن نمیتواند آنها را ایجاد کند، بنابراین فرد باید آنها را در رژیم غذایی مانند خوردن سالمترین میوههای دنیا دریافت کند. با این حال، بدن میتواند ویتامین D تولید کند. در این مقاله، ما به فواید ویتامین D؛ آنچه بدن نیاز دارد و تاثیر کمبود آن و چگونگی تقویت ویتامین D نگاهی میاندازیم.
فواید ویتامین D
ویتامین D چندین نقش در بدن دارد و به موارد زیر کمک میکند:
- تقویت استخوانها و دندانهای سالم
- حمایت از ایمنی، مغز و سلامت سیستم عصبی
- تنظیم سطح انسولین و حمایت از مدیریت دیابت
- حمایت از عملکرد ریه و سلامت قلب و عروق
- تأثیر بر عملکرد ژنهای درگیر در توسعه سرطان
در ادامه به جزئیات بیشتری از این نقشها میپردازیم.
استخوانهای سالم
ویتامین D نقش مهمی در تنظیم کلسیم و حفظ سطح فسفر در خون دارد. این عوامل برای حفظ سلامت استخوانها حیاتی هستند. افراد به ویتامین D نیاز دارند تا روده بتواند کلسیم را جذب کند و کلسیم را دوباره بازیابی کند که کلیهها دفع میکند. کمبود ویتامین D در کودکان میتواند باعث راشیتیسم شود. به طور مشابه، در بزرگسالان، کمبود ویتامین D به صورت استئومالاسی یا نرم شدن استخوانها بروز میکند. استئومالاسی منجر به تراکم استخوان ضعیف و ضعف عضلانی میشود. کمبود ویتامین D همچنین میتواند به عنوان پوکی استخوان ظاهر شود که بیش از ۵۳ میلیون نفر در ایالات متحده برای درمان آن مراجعه میکنند یا با خطر بیشتری روبرو میشوند.
کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا
تحقیقات نشان میدهند، یکی از فواید ویتامین D محافظت از بدن در برابر ویروس آنفلوانزا است. حتی امروزه برخی از مراکز علمی اعلام کردهاند که ویتامین D بر روی کرونا نیز تاثیر به سزایی دارد.
نوزادان سالم
کمبود ویتامین D با فشار خون بالا در کودکان ارتباط دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ ارتباط احتمالی بین کمبود ویتامین D و سفتی دیواره شریانی کودکان را نشان داد. آکادمی آلرژی و آسم و ایمنی آمریکا (AAAAI) معتقد است که شواهد نشان دهنده ارتباطی بین کمبود ویتامین D و افزایش خطر حساسیت آلرژیک است. مثالی از این مورد، کودکانی هستند که نزدیک به خط استوا زندگی میکنند و میزان پذیرش آنها در بیمارستان برای آلرژی به علاوه نسخههای تزریق خودکار اپی نفرین کمتر است. همچنین احتمال آلرژی به بادام زمینی نیز کمتر است.
AAAAI همچنین یک مطالعه در مورد مصرف تخم مرغ را برجسته میکند. تخم مرغ یکی از منابع اولیه اولیه ویتامین D است. کودکانی که بعد از ۶ ماه شروع به خوردن تخم مرغ کردند نسبت به کودکانی که بین ۴-۶ ماهگی شروع کرده بودند بیشتر در معرض آلرژی غذایی قرار داشتند. علاوه بر این، ویتامین D ممکن است اثرات ضد التهابی گلوکوکورتیکوئیدها را افزایش دهد. این مزیت آن را به عنوان یک درمان حمایتی برای افراد مبتلا به آسم مقاوم به استروئید به طور بالقوه مفید میکند.
بارداری سالم
یک بررسی در سال ۲۰۱۹ نشان میدهد، زنان بارداری که کمبود ویتامین D دارند ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به پره اکلامپسی و زایمان زودرس باشند. پزشکان همچنین کمبود ویتامین D را با دیابت بارداری و واژینوز باکتریایی در زنان باردار مرتبط میدانند. باید توجه داشته باشیم که محققان میزان بالای ویتامین D در دوران بارداری را با افزایش خطر آلرژی غذایی در کودک در ۲ سال اول زندگی مرتبط دانستند.
کمبود ویتامین D
اگرچه بدن می تواند ویتامین D ایجاد کند اما به دلایل زیادی می تواند با کمبود آن مواجه شود. علل این موضوع در موارد زیر اشاره شده است:
نوع پوست: به عنوان مثال پوست تیره و ضد آفتاب، توانایی بدن در جذب اشعه ماورا بنفش (UVB) اشعههای خورشید را کاهش میدهد. جذب نور خورشید برای تولید ویتامین D در پوست ضروری است.
ضد آفتاب: کرم ضد آفتاب با ضریب محافظت در برابر آفتاب سی (SPF) میتواند توانایی بدن در سنتز ویتامین را ۹۵ درصد یا بیشتر کاهش دهد. پوشاندن پوست با لباس میتواند از تولید ویتامین D نیز جلوگیری کند.
موقعیت جغرافیایی: افرادی که در عرضهای شمالی و یا مناطق آلوده زیاد زندگی میکنند، شیفت شب کار میکنند یا در خانه هستند، باید تا حد امکان ویتامین D را از منابع غذایی دریافت کنند.
شیر دادن: نوزادانی که به طور انحصاری از شیر مادر تغذیه میکنند به مکمل ویتامین D احتیاج دارند، به خصوص اگر پوستی تیره داشته باشند و یا حداقل در معرض آفتاب قرار بگیرند. آکادمی اطفال آمریکا توصیه میکند که همه نوزادان شیرده ۴۰۰ واحد بین المللی (IU) در روز ویتامین D خوراکی مصرف کنند. اگرچه افراد میتوانند از مکملهای ویتامین D استفاده کنند اما بهتر است ویتامینها یا مواد معدنی را از طریق منابع طبیعی تا جایی که ممکن است به دست آورند.
علائم کمبود ویتامین D عبارت اند از:
- بیماری یا عفونت منظم
- خستگی
- درد استخوان و کمر
- احساس ناخوشی
- مشکل در بهبودی زخم
- ریزش مو
- درد عضلانی
اگر کمبود ویتامین D برای مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است عوارضی مانند موارد زیر را به همراه داشته باشد:
- مشکلات قلب و عروق
- مشکلات خود ایمنی
- بیماریهای عصبی
- عفونتها
- عوارض بارداری
- برخی سرطانها، به ویژه سینه، پروستات و روده بزرگ
منابع ویتامین D
دریافت نور کافی خورشید بهترین راه برای کمک به بدن در تولید ویتامین D است و سبب میشود تا بدن از فواید ویتامین D استفاده کند. منابع غذایی ویتامین D از جمله:
- ماهیها
- زرده تخم مرغ
- پنیر
- جگر گاو
- قارچ
- شیر غنی شده
- غلات و آب میوههای غنی شده
چه مقدار مصرف کنیم؟
افراد میتوانند ویتامین D را براساس میکروگرم یا واحدهای بین المللی (IU) مصرف کنند. یک میکروگرم ویتامین D برابر با ۴۰ IU است. مصرف روزانه ویتامین D به شرح زیر است:
- نوزادان ۰ تا ۱۲ ماه ۴۰۰ IU (10 میکروگرم).
- کودکان ۱ تا ۱۸ سال ۶۰۰ IU (15 میکروگرم).
- بزرگسالان تا ۷۰ سال ۶۰۰ IU (15 میکروگرم).
- بزرگسالان بالای ۷۰ سال ۸۰۰ IU (20 میکروگرم).
- زنان باردار یا شیرده ۶۰۰ IU (15 میکروگرم).
قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت ۵-۱۰ دقیقه، ۲ تا ۳ بار در هفته، به اکثر افراد امکان تولید مقدار کافی ویتامین D را میدهد. با این وجود، ویتامین D خیلی سریع تجزیه میشود، به این معنی که در فصل زمستان کمتر میتوان از فواید ویتامین D بهرهمند شد.
استفاده بیش از حد از این ویتامین چه خطراتی ایجاد میکند؟
حد بالایی که متخصصان مراقبتهای بهداشتی برای ویتامین D توصیه میکنند ۴۰۰۰ IU در روز برای یک بزرگسال است. با این حال، موسسه ملی بهداشت (NIH) میگوید که امکان ویتامین D در مصرف ۱۰۰۰۰ IU در روز امکانپذیر است. مصرف بیش از حد ویتامین D میتواند منجر به کلسیفیک شدن بیش از حد استخوانها و سخت شدن رگهای خونی، کلیه، ریه و بافتهای قلب شود. شایعترین علائم استفاده بیش از حد ویتامین D شامل سردرد و حالت تهوع است. با این حال، استفاده بیش از حد ویتامین D نیز میتواند منجر به موارد زیر شود:
- از دست دادن اشتها
- خشکی دهان
- احساس طعم فلز
- استفراغ
- یبوست
- اسهال
سخن پایانی
ویتامین D اضافی معمولا در اثر مصرف زیاد مکملها رخ میدهد. بهتر است ویتامین D را از منابع طبیعی دریافت کنید. اگر کسی مکمل مصرف میکند، باید برند خود را با دقت انتخاب کند زیرا FDA ایمنی یا خلوص مکملها را کنترل نمیکند. به طور کلی در بحث فواید ویتامین D میبایست رژیم و الگوی غذایی خود را زیر نظر بگیریم تا از بروز بیماریها جلوگیری کنیم. حفظ سلامتی مهمترین مورد است که به آن باید توجه کنیم، مخصوصا برخی بیماران باید رژیم خاصی را دنبال کنند مانند پیروی از تغذیه بیماران تنفسی از اهمیت بالایی برخودار است. بهتر است یک رژیم غذایی با انواع مواد مغذی مصرف کنید تا اینکه روی یک ماده مغذی به عنوان کلید سلامتی تمرکز کنید.