درباره تغذیه بیماران تنفسی و ریوی بیشتر بدانید

از بیماری‌های تنفسی و ریوی که ممکن است هرکدام از ما به دلایلی به آن‌ها مبتلا شویم می‌توان به آسم، بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)، آمفیزم ریوی، برونشیت حاد و مزمن، سیستیک فیبروزیس، ذات‌الریه، توبرکلوزیس یا سل، سرطان ریه، سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) و غیره اشاره کرد. از نظر پزشکی، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و متنوع و در عین حال تناسب اندام برای همه افراد ضروری است، اما برای کسانی که با بیماری‌های تنفسی و ریوی زندگی می‌کنند اهمیت بیشتری دارد. زیرا غذاها و مایعات حاوی مواد مغذی اساسی برای جلوگیری از عفونت مجدد و حفظ سلامت ریه‌ها هستند و با کنترل علائم تا حد امکان احساس قدرت به بیمار می‌‎دهند. اصولا تغذیه بیماران تنفسی شامل چندین گروه اصلی غذایی است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

گروه‌های اصلی غذایی برای بیماران تنفسی و ریوی

به گفته رئیس بنیاد ریه انگلستان، مواد غذایی ضروری وجود دارد که شما باید به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل و سالم مصرف کنید تا بتوانید روند بهبود سلامت ریه خود را سرعت ببخشید. از این گروه‌های اصلی تغذیه بیماران تنفسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• میوه‌ها و سبزیجات. این گروه غذایی که حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند، از سیستم ایمنی بدن شما پشتیبانی و به شما در مقابله با عفونت‌های تنفسی و ریوی کمک می‌کنند. شما باید هر روز حداقل پنج نوع میوه و سبزیجات با رنگ‌های مختلف مصرف کنید تا بدن شما بتواند ویتامین‎‌ها و مواد معدنی زیادی دریافت کند.
• کربوهیدرات‌های پیچیده. اصولا مصرف متعادل کربوهیدرات‌ها به بدن شما برای تنفس بهتر و انجام کارهای روزمره انرژی می‌دهد. بهتر است انواع پرفیبر و سبوس‌دار آن‌ها مانند سیب‌زمینی با پوست، ماکارونی قهوه‌ای، برنج یا نان سبوس‌دار، خرما، عدس و لوبیا را انتخاب کنید. زیرا باعث می‌شوند شما برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید، از قلب شما محافظت کرده و حرکت روده‌های شما را بیشتر می‌کنند. در واقع علاوه بر فیبر موجود در میوه‌ها و سبزیجات، باید مقداری فیبر از غلات سبوس‌دار مانند گندم و جو دوسر نیز دریافت کنید. زیرا هرگونه فشار ناشی از مشکلات گوارشی مثل یبوست می‌تواند روند تنفس را برای شما سخت‌تر کند. از طرفی کاهش مصرف کربوهیدرات منجر به تولید دی‌اکسیدکربن بیشتر می‌شود که برای بیماران تنفسی به نوعی سم است.
• پروتئین. مصرف منظم مواد غذایی حاوی پروتئین مانند انواع گوشت، تخم مرغ و محصولات لبنی، به تقویت عضلات از جمله ماهیچه‌های قفسه سینه و شکم کمک می‌کند و باعث می‌شود که راحت‌تر نفس بکشید. بخصوص در هنگام انجام تمرینات توانبخشی ریوی که به قدرت بیشتری نیاز دارید. پروتئین برای تقویت سیستم ایمنی بدن نیز مهم است. حتی اگر گیاهخوار یا وگان هستید، برای اطمینان از دریافت پروتئین کافی انواع حبوبات، آجیل و توفو بخورید.
• محصولات لبنی. این گروه غذایی منبع خوبی از پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم و ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها هستند. درصورتی‌که به دلیل مشکلات تنفسی باید طبق نظر پزشک انواع استروئید مصرف کنید، برای کاهش خطر شکنندگی یا پوکی استخوان حتما مصرف روزانه شیر و ماست خود را افزایش دهید. از منابع غیرلبنی کلسیم می‌توان به سبزیجات، پرتقال، بادام و لوبیا اشاره کرد. ویتامین D می‌تواند به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک کند، درحالی‌که طبق آزمایش‌های پزشکی متاسفانه اکثر بیماران تنفسی و ریوی با کمبود آن مواجه هستند. از منابع غنی ویتامین D می‌توان به ماهی‌های روغنی، تخم مرغ، گوشت، غلات غنی‌شده، شیر و آب پرتقال اشاره کرد.
• روغن ها. انواع روغن گیاهی و حیوانی حاوی طیف وسیعی از ویتامین‌ها مانند ویتامین‌های A و E هستند که برای مبارزه با عفونت‌ها بخصوص عفونت‌های مزمن تنفسی اهمیت دارند. اما باید به میزان کم مصرف شوند تا باعث افزایش وزن نشوند. نمونه‌هایی مثل روغن زیتون، روغن نارگیل و روغن کانولا عالی هستند.

اخیرا مشخص شده است که پتاسیم برای عملکرد ریه حیاتی است، بنابراین کمبود پتاسیم می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود. سعی کنید مواد غذایی مانند آووکادو، گوجه فرنگی، موز، پرتقال، سیب، مارچوبه و چغندر که حاوی مقادیر زیادی پتاسیم هستند بیشتر مصرف کنید.

مواد غذایی مضر برای بیماران تنفسی و ریوی

طبق تحقیقات انجام‌شده، مصرف زیاد نمک، بعضی میوه‌ها مانند خربزه، زردآلو، هلو و انگور، بعضی سبزیجات مانند پیاز و کلم، شکلات به دلیل داشتن کافئین زیاد و غذاهای سرخ‌کردنی باعث تشدید علائم بیماری‎های تنفسی و ریوی می‌شود.

بیماران تنفسی باید چه مقدار آب و مایعات در روز مصرف کنند؟

نوشیدن مقدار زیاد مایعات بسیار مهم است. زیرا با جلوگیری از کم‌آبی مانع از تغلیظ مخاط بدن می‌شود. اگر مخاط در مجاری تنفسی و ریه‌ها تجمع پیدا کند، به احتمال زیاد به عفونت مجدد منجر خواهد شد. پس حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات در روز بنوشید که می‌تواند شامل آب، چای، شیر یا آبمیوه باشد. رنگ ادرار شاخص خوبی برای بررسی میزان کم‌آبی بدن است؛ باید زرد کم رنگ باشد!

سخن آخر

سعی کنید روزانه به‎ جای سه وعده غذایی بزرگ، پنج تا شش وعده غذایی کوچک بخورید. خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر به شما کمک می‌کند تا معده خود را بیش از حد پر نکنید و به ریه‌های خود فضای کافی برای تنفس راحت‌تر بدهید. این مسئله به حفظ وزن نرمال که یکی از نکات پزشکی مورد توجه برای بیماران تنفسی است نیز کمک می‌کند. امیدوارم از موارد ذکر شده پیرامون تغذیه بیماران تنفسی لذت برده باشید.