افسردگی صبحگاهی؛ علائم، دلایل و راه های درمان آن

متاسفانه افسردگی در ایران روز به روز در حال افزایش است و بی توجهی به علائم اولیه آن، می‌تواند سبب پیشرفت بیماری و مزمن‌تر شدن آن شود. افسردگی صبحگاهی یکی از شایع‌ترین نوع این بیماری است که علائم آن بیشتر در صبح ها و همان ساعت‌های اولیه صبح ظاهر می‌گردد.

احساس نا امیدی، عصبی بودن و موارد دیگر در صبح از علائم این افسردگی می‌باشد که اگر شخص به این علائم توجه کند و به مراکز مشاوره مراجعه نماید، افسردگی صبحگاهی به سرعت کنترل و درمان می‌شود. گاهی حتی برای درمان به تجهیزات پزشکی نیاز است که در دسترس باشد. در این مقاله به علائم، دلایل و راه‌های درمان افسردگی صبحگاهی پرداخته‌ایم که توصیه می‌شود، این مطالب را با دقت تا پایان مطالعه بفرمایید.

علائم افسردگی صبحگاهی

روانشناسان و پزشکان افسردگی صبحگاهی را با نام تغییرات خلقی ناپایدار روزانه معرفی می‌کنند که علائم آن، در اوایل صبح بیمار را درگیر خود می‌کند و رفته رفته از شدت و مقدار آن کاسته می‌شود. علائم افسردگی صبحگاهی متعدد است اما مهم‌ترین‌های آن عبارتند از:

• فرد برای بیدار شدن و ترک رختخواب با مشکل روبه رو می‌شود و انجام این کار برایش به شدت دشوار است.
• در ابتدای روز انجام کارهای ساده‌ای همچون دوش گرفتن و حتی خوردن صبحانه برایش سخت می‌باشد.
• فرد را نسبت به انجام کارهایی بی میل می‌کند که در گذشته به آن ها علاقه‌مند بوده است.
• برای شروع روز و انجام کارها با کمبود انرژی رو به رو می‌باشد.
• عملکرد مغز را به تاخیر می‌اندازد و همین امر سبب می‌شود که بیمار در تصمیم گیری و برنامه ریزی با مشکل رو به رو شود.
• احساس ناامیدی در ابتدای روز فرد بیمار را کلافه می‌کند.
• فرد در صبح ساعت های زیادی را در خواب است.
• کم اشتهایی یا اشتهای بیش از حد از علائم دیگر افسردگی صبحگاهی به حساب می‌آید.
• افسردگی صبحگاهی سبب بر هم زدن تمرکز فرد می‌شود.
• احساس غم فراوان، عصبانیت، خستگی و موارد دیگر در ابتدای روز از دیگر علائم افسردگی به حساب می‌آید.

به یاد داشته باشید در افسردگی های دیگر، علائم بیماری با همان شدت در طول روز باقی می مانند ولی در افسردگی صبحگاهی در طول از شدت این علائم کاسته می‌شود و فرد احساس بهتری نسبت به صبح دارد. اگر تعداد زیادی از علائم افسردگی صبحگاهی را در خود می بینید، حتما به مشاور مراجعه کنید تا اگر به چنین افسردگی مبتلا هستید، هرچه سریع‌تر درمان را آغاز کنید.

مهم ترین دلایل مبتلا شدن به افسردگی صبحگاهی

ذکر کردن دلایل مشخصی برای افسردگی صبحگاهی چندان علمی نیست و عوامل متعددی مانند تغییرات در بدن شخص، تغییر ساعات خواب، شرایط محیطی و غیره می‌توانند بر ایجاد و تشدید این افسردگی نقش داشته باشند بنابراین هر فردی می‌تواند به دلایل مختلفی به افسردگی صبحگاهی مبتلا شود.

در ادامه مهم ترین دلایلی را ذکر کرده ایم که می‌توانند در ایجاد افسردگی صبحگاهی نقش عمده ای داشته باشند.

دلایل ابتلا به افسردگی صبحگاهی

• مهم ترین و عمده ترین دلیل ابتلا به افسردگی صبحگاهی، تغییر و به وجود آمدن اختلال در ساعت زیستی بدن است. ساعت زیستی بدن را می‌توان اینگونه تعریف کرد؛ یک پروسه می‌باشد که در آن مواردی چون خوابیدن، بیدار شدن، سوخت و ساز بدن و غیره مدیریت می‌شود.
  اختلال در این فرآیند سبب می‌شود که در صبح ها تمام این فعالیت ها مختل شوند. در واقع این اختلال به تغییر در ترشح برخی از هورمون‌ها با نام‌های کورتیزول و ملاتونین بر می‌گردد.
  هورمون کورتیزول در صبح ترشح و سبب هوشیاری، افزایش قند خون و غیره می‌شود و در مقابل هورمون ملاتونین در زمان غروب خورشید در بدن شروع به ترشح می‌کند که دلیل این امر آماده شدن برای خواب است. تغییر در زمان ترشح این هورمون‌ها سبب ایجاد افسردگی صبحگاهی می‌شود.

• از دلایل دیگر افسردگی صبحگاهی می‌توان به مواردی چون اعتیاد و مصرف مواد مخدر، نوشیدنی‌های الکلی، سابقه افسردگی در دیگر اعضای خانواده، داشتن استرس و مشکلات جسمی اشاره کرد که هرکدام می‌توانند سبب بروز و تشدید افسردگی صبحگاهی می‌شود.

راه های درمان افسردگی صبحگاهی

حال که با افسردگی صبحگاهی، دلایل و علائم آن آشنا شدید، بهتر است که راه‌های درمان آن را نیز فرا بگیرید. البته استفاده از روش‌های درمانی تنها با تجویز روانشناس و روانپزشک امکان‌پذیر است و از مصرف دارو به صورت خودسرانه باید خودداری کنید. روش‌های درمان این افسردگی به صورت زیر می‌باشند.

1. گفت و گو درمانی یا روان درمانی

در این نوع روش بین روانشناس و فردی که به این افسردگی دچار شده است، گفت و گوهایی رخ می‌دهد تا این بیماری را ریشه‌یابی کنند و راه‌های درمان بهتر تشخیص داده شوند. در این روش سعی می‌شود، عادات و رفتارهای نادرست بیمار را تشخیص دهند و الگوهای رفتاری مناسب را جایگزین کنند.

2. دارو درمانی

در این روش نیز پزشکان و روانشناسان داروهای مختلفی را برای کنترل و درمان افسردگی تجویز می‌کنند که معمولا باید با روش‌های آزمون و خطا بهترین آن را برای هر بیمار تجویز کرد تا اثر بخشی آن افزایش یابد.

توجه: از مصرف داروهای ضد افسردگی بدون تجویز پزشک جدا خودداری شود.

3. نور درمانی

استفاده از نور درمانی می‌تواند در بهبود این افسردگی موثر واقع شود. در نور درمانی از یک جعبه مخصوص، نورهایی به بیرون تابانده می‌شود که بیمار باید در مقابل آن بنیشیند. این نورها باعث تاثیر مثبت بر روی مغز می شوند و می‌توانند در درمان افسردگی مفید واقع شوند.

4. وارد کردن شوک به مغز

در این روش بیمار را بیهوش می‌کنند و از طریق جریان های الکتریکی به مغز شوک وارد می‌شود. با این شوک در مغز تغییراتی ایجاد می‌شود که در کاهش علائم افسردگی صبگاهی بسیار موثر است. شوک درمانی یا ECT بدون خطر است و تمام فرآیندهای انجام آن تحت کنترل پزشک می‌باشد.

حتما بخوانید: دستگاه پرفیوز چطور عمل می کند؟

رفتارهایی که در روند درمان افسردگی صبحگاهی موثر است

علاوه بر مراجعه به پزشک، انجام برخی از عادت ها و رفتارهای درست می‌تواند به بهبود و حتی جلوگیری از این افسردگی کمک کند. برخی از مهم ترین رفتارهای مناسب برای درمان افسردگی عبارتند از:

• کنترل ساعت خواب و بیدار شدن به موقع
• ایجاد محیطی آرام و سرشار از آرامش برای خوابیدن و استراحت کردن
• از خوردن نوشیدنی هایی خودداری کنید که به دلیل وجود کافئین می‌توانند بی خوابی را ایجاد کنند.
• از نوشیدن مشروبات الکلی چه در زمان خواب و چه در طول روز خودداری نمایید.
• استفاده از گوشی موبایل در رختخواب را ترک کنید.
• با برنامه ریزی در طول روز و انجام به موقع کارها به بدن خود استراحت دهید.

جمع بندی

افسردگی صبحگاهی این روزها به یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها تبدیل شده است که عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد و تشدید آن نقش داشته باشند. بی‌نظمی در زندگی و فعالیت‌های روزانه و همچنین به هم خوردن ریتم ساعت زیستی بدن از عوامل مهم در ایجاد افسردگی صبحگاهی می‌باشند. خوشبختانه این نوع از افسردگی توسط پزشکان و روانشناسان قابل درمان است که در صورت داشتن هر کدام از علائم آن می‌توان به کلینیک‌های معتبر روانشناسی مراجعه کرد.