شاید کلمه برونشیت را زیاد شنیده باشید و یا نزدیکانتان به این بیماری مبتلا شده باشند. تشخیص این بیماری به دلیل علائم مشابه با بیماری‌های دیگر مانند سرماخوردگی، ذات الریه، سینوزیت، در مواردی ریفلاکس معده به اطلاعات دقیقی نیاز دارد، در این مقاله در مورد انواع، درمان برونشیت چیست و نکات ضروری که لازم است در مورد آن بدانید، بیشتر آشنا خواهید شد.
برونشیت ریه چیست؟
برونشیت زمانی رخ می‌دهد که مجاری تنفسی دچار التهاب شوند. عفونت مجاری تنفسی را تحریک کرده و باعث ایجاد مخاط، بیش از حد معمول می‌شود. بدن فرد مبتلا از طریق سرفه مخاط اضافه را خارج می‌کند. این التهابات می‌توانند به دلایلی مانند وجود انواع ویروس‌ها و باکتری ها، آلودگی هوا، دود سیگار و یا ادامه بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی ایجاد شوند.
آشنایی با انواع برونشیت ریه
انواع برونشیت شامل برونشیت حاد و برونشیت مزمن می‌باشد:
برونشیت حاد
به التهاب کوتاه مدت ریه‌ها و مجاری هوایی برونشیت حاد یا کوتاه مدت گفته می‌شود که معمولا کمتر از ۳ هفته ادامه دارد. برونشیت حاد در اثر سرماخوردگی و یا عفونت‌های تنفسی و ویروسی ایجاد می‌شود. اگر فرد به برونشیت حاد مبتلا شده باشد، ممکن است علائمی مانند علائم سرماخوردگی داشته باشد که پس از یک تا سه هفته از بین می‌رود اما سرفه‌های ناشی از آن ممکن است تا چندین هفته باقی بمانند. برونشیت حاد علاوه بر سرفه شامل علائمی مانند درد قفسه سینه، سردرد، خستگی، دردهای عضلانی، گلو درد نیز می‌باشد.
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن، جدی‌تر از برونشیت حاد است و با تحریک و التهاب مداوم در لوله‌های تنفسی ایجاد می‌شود و اغلب به دلیل استعمال سیگار بوجود می‌آید. علت بوجود آمدن سرفه‌هایی اغلب برونشیت مزمن می‌باشد که حداقل سه ماه تا دو سال ماندگاری دارند. این سرفه‌ها در دوره‌هایی حداقل دو ساله تکرار می‌شوند.
علائم و دلایل برونشیت مزمن شامل موارد زیر است:
- سرفه‌های طولانی و خلط دار
- تنگی نفس مداوم
- سابقه سیگاری بودن فرد
برونشیت مزمن را چگونه درمان کنیم؟
برای برونشیت مزمن درمان شناخته شده‌ای وجود ندارد. گزینه‌های درمان برونشیت شامل مدیریت و کاهش علائم است. تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی سالم و ورزش نیز روش‌های مناسبی برای کنترل علائم برونشیت مزمن می‌باشند. همچنین ممکن است پزشک برای تسکین سرفه‌های بیمار داروهای مسکن و ضدسرفه تجویز کند. در مواری هم که بیمار مبتلا به آسم، بیماری ریوی و تنفسی باشد داروهایی برای باز شدن مجاری تنفسی تجویز می‌شود.
آیا برونشیت حاد قابل درمان است؟
در بیشتر موارد برونشیت حاد با گذشت زمان و طی چند هفته درمان می‌شود. طبق توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، آنتی بیوتیک‌ها برای درمان برونشیت استفاده نمی‌شوند و از آن‌ها فقط برای درمان‌های باکتریایی استفاده می‌شود. درمان‌های پیشنهادی برای این بیماری معمولا استراحت کافی، مصرف مایعات، مرطوب نگه داشتن هوا برای تسکین سرفه ها، دوش آب گرم و اجتناب از کشیدن سیگار می‌باشد.
چه زمانی نیاز است به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فرد بیمار سرفه‌هایی با مشخصات زیر داشته باشد:
- سرفه بیشتر از سه هفته طول بکشد.
- سرفه مانع خوابیدن فرد شود.
- سرفه با تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد همراه باشد.
- سرفه با مخاط بی رنگ همراه باشد.
- سرفه‌های خونی در فرد دیده شود.
- سرفه با تنگی نفس و یا خس خس سینه همراه باشد.
از آنجایی که برخی از موارد برونشیت حاد ناشی از ویروس آنفولانزا است، در صورت مشکوک شدن به ویروس آنفولانزا، پزشک ممکن است برای شما داروهای ضد ویروسی تجویز کند. برونشیت ریه می‌تواند منجر به ذات الریه و سایر عوارض شود، بنابراین مهم است که مراقب خود باشید و در صورت نیاز به دنبال حمایت پزشکی باشید.
عوامل خطر در ابتلا به بیماری برونشیت ریه
- سیگار کشیدن: افراد سیگاری و یا افرادی که در معرض دود سیگار قرار دارند ریسک ابتلای بالاتری به بیماری برونشیت دارند.
- مقاومت کم: این مورد ممکن است به خاطر ابتلا به بیماری‌های دیگر مانند سرماخوردگی و یا تضعیف سیستم بدنی اتفاق بیافتد و ریسک ابتلا به آن را بالاتر ببرد. مقاومت کم بیشتر در افراد مسن، نوزادان و کودکان دیده می‌شود.
- در معرض عوامل تحریک کننده بیماری قرار گرفتن: اگر فرد در معرض عوامل تحریک کننده ریه مانند بخارات و مواد شیمیایی مضر، گرد و غبار قرار گرفته باشد ممکن است مستعد مبتلا به این بیماری شود.
- ریفلاکس معده: تکرار سوزش و ریفلاکس معده می‌تواند باعث تحریک گلو شود و در نتیجه احتمال ایجاد برونشیت را در فرد افزایش دهد.
حتما بخوانید: علائم ویروس دلتا کرونا چه هستند؟
برای کاهش خطر ابتلا به برونشیت رعایت موارد زیر ضروری می‌باشد:
- از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- واکسن بزنید. بسیاری از موارد برونشیت حاد، در اثر ابتلا به آنفولانزا ایجاد شده‌اند. همچنین می‌توانید در مقابل بعضی از بیماری‌ها مثل ذات الریه نیز واکسن بزنید.
- برای جلوگیری از سرایت ویروس به بدنتان دست‌های خود را به طور مداوم با آب و صابون بشویید.
- اگر در معرض آلودگی‌های ویروسی و گرد و غبار قرار دارید از ماسک استفاده کنید.
از آنجا که برونشیت حاد و کووید ۱۹ دارای علائم مشابهی مانند سرفه، خستگی، تب و گلو درد هستند، بهتر است برای تشخیص دقیق بیماری به پزشک مراجعه کرده و در صورت لزوم تست‌های مورد نظر انجام گیرد. حتی صورت نیاز پزشک از شما می خواهد به فکر خرید یا اجاره دستگاه اکسیژن ساز باشید.
علائم برونشیت چقدر طول می کشد؟
برونشیت حاد معمولا بین ۱۰ تا ۱۴ روز و در برخی موارد تا ۳ هفته طول می‌کشد. برونشیت مزمن حداقل سه ماه طول می‌کشد و دوره‌های آن می‌توانند تا دو سال یا بیشتر پس از بهبودی اولیه بروز کنند و از بین بروند. برونشیت باعث تحریک و التهاب در داخل لوله‌های برونش می‌شود. این بیماری می‌تواند مزمن یا حاد باشد. نوع برونشیت شما تعیین کننده مدت زمان ماندگاری آن است.
برونشیت حاد می‌تواند در نتیجه بیماری دیگری مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد شود. همچنین می‌تواند ناشی از آلرژی باشد. برونشیت مزمن شکل طولانی مدت بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد برونشیت و کارهایی که می‌توانید برای بهبود بهبودی خود انجام دهید، ادامه مطلب را بخوانید.
علائم برونشیت چیست؟
برونشیت حاد می‌تواند در افراد در هر سنی رخ دهد، اگرچه در نوزادان شایع نیست. برونشیت حاد معمولا بین ۱۰ تا ۱۴ روز طول می‌کشد، اما برخی از علائم ممکن است بیشتر طول بکشد. برای مثال، ممکن است سرفه‌های طولانی مدتی داشته باشید که یک ماه یا گاهی بیشتر طول بکشد. این هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان صادق است.
افراد مسن ممکن است علائم شدیدتری را در مدت زمان طولانی‌تری تجربه کنند. این علائم می‌تواند شامل تنفس سریع وعدم تمرکز باشد. افراد مسن نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری برای عوارضی مانند ذات الریه باشند. برونشیت مزمن در بزرگسالان بیشتر از کودکان است. افراد مبتلا به برونشیت مزمن نیز می‌توانند دوره‌های برونشیت حاد را تجربه کنند.
علائم برونشیت مزمن شامل تحریک و التهاب طولانی مدت لوله‌های برونش و سرفه مزمن بلغمی است که حداقل سه ماه طول می‌کشد. به دنبال آن حملات اپیزودیک برونشیت وجود دارد که می‌تواند برای دو سال یا بیشتر از بین برود.
چه چیزی باعث برونشیت می شود؟
برونشیت حاد می‌تواند در اثر عفونت ویروسی یا باکتریایی ایجاد شود. این بیماری بیشتر توسط ویروس‌هایی مانند ویروس آنفولانزا ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است به طور همزمان برونشیت باکتریایی و ویروسی داشته باشید.
اگر پزشک مشکوک به برونشیت باکتریایی باشد، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند. این داروها ممکن است به کاهش مدت زمان مسری بودن شما کمک کنند اما ممکن است طول مدت علائم برونشیت ریه مانند سرفه را کاهش ندهند. آنتی بیوتیک‌ها برای برونشیت ناشی از ویروس‌ها مفید نیستند.
برونشیت مزمن اغلب در اثر کشیدن سیگار ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند آلودگی هوا یا دود سیگار ایجاد شود.
آیا برونشیت ریه مسری است؟
حدود ۹۰ درصد از کل موارد برونشیت حاد ناشی از ویروس‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند که مسری هستند. این بیماری‌ها بین دو تا شش روز دوره نهفتگی دارند. افراد معمولا در ساعات قبل از شروع اولیه علائم برونشیت ریه شروع به مسری شدن می‌کنند و تا زمانی که علائم از بین بروند این حالت مسری بودن باقی می‌مانند. سرفه خشک و مداوم که اغلب به دنبال برونشیت ایجاد می‌شود، ناشی از تحریک مداوم لوله‌های برونش است، ربطی به عفونت ریه ندارد. این بدان معناست که بعید است در این مدت مسری باشید.
برونشیت حاد که در اثر عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود، برای افراد سالم کمتر مسری است. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، کودک یا سالمند هستید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا هستید. اگر برای برونشیت حاد باکتریایی آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید، ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت کمتر مسری می‌شوید یا اصلا مسری نمی‌شوید.
برونشیت مزمن معمولا مسری نیست. از آنجایی که شما می‌توانید برونشیت مزمن و حاد را همزمان داشته باشید، در صورت داشتن هر دو بیماری، ممکن است برونشیت حاد را به فرد دیگری منتقل کنید.
آیا می توان برونشیت ریه را در خانه درمان کرد؟
چندین درمان خانگی برونشیت ریه وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم برونشیت ریه کمک کند و شما روند درمان را راحت‌تر تجربه کنید.
- به اندازه کافی بخوابید و زمانی را برای استراحت کردن اختصاص دهید و به بدن خود اجازه دهید تا بهبود یابد.
- مایعات زیادی از جمله آب، چای و سوپ مرغ بنوشید.
- از یک مرطوب کننده یا بخار برای کمک به تجزیه مخاط استفاده کنید.
- برای کاهش تب و کاهش ناراحتی از داروهای مسکن استفاده کنید.
- در مورد نوع داروی ضد سرفه که باید استفاده کنید، به پزشک مراجعه کنید. برخی از داروها سرفه را سرکوب می‌کنند و ممکن است دفع مخاط را برای شما دشوارتر کنند. با این حال، این دسته می‌توانند خواب را برای شما راحت‌تر کنند. سایر داروهای ضد سرفه خلط‌آور هستند. این دسته می‌توانند برای کمک به دفع مخاط مفید باشند، اما ممکن است خواب را دشوارتر کنند.
- برخی مکمل‌های گیاهی مانند زنجبیل یا سیر ممکن است به کاهش تحریک در مجاری هوایی برونش و بهبودی کمک کنند.
- سیگار نکشید و از قرار گرفتن در معرض دود سیگار و سایر محرک های موجود در هوا خودداری کنید.
سخن پایانی
نوع برونشیت شما تا حد زیادی مدت زمان را تعیین می‌کند. افراد مسن، کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است در برابر انواع خاصی از برونشیت، مانند آن‌هایی که توسط باکتری ایجاد می‌شود، آسیب پذیرتر باشند.
بیشتر موارد برونشیت حاد توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود و به آنتی بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهد. برونشیت حاد معمولا بدون مداخله پزشک طی چند هفته از بین می‌رود. اگر علائمی دارید که بهبود نمی‌یابند یا بدتر می‌شوند، به پزشک مراجعه کنید. این علائم برونشیت ریه ممکن است نشانه برونشیت مزمن باشد.